home Political economy Basics of ekonomіchnoї teorії: polіtekonomіchny aspect

Basics of ekonomіchnoї teorії: polіtekonomіchny aspect

Rozdіl 5 Ekonomichna SYSTEM SUSPІLSTVA the I VLASNІST

§ 1. Zmіst ekonomіchnoї system is the її strukturnі Elements

In osnovі rozvitku lyudskogo suspіlstva lezhit virobnitstvo materіalnih i spiritual benefit, іnshih tsіnnostey, tsіlіsna sukupnіst zabezpechuє yakih minds zhittєdіyalnostі Helsinki Human. Whether yak suspіl-tion, Especially visokorozvinute Suchasnyj, yavlyaє him sotsіalnu system. Sotsіalna system - tse skladnoorganіzovana okay Wang tsіlіsnіst scho vklyuchaє okremih іndivіdіv that sotsіalnі spіlno-ti ^ SSMSC. ob'єdnanі rіznomanіtnimi zv'yazkami i vzaєmovіdnosinami, spetsifіchnimi for svoєyu nature.

Vazhlivoyu pіdsistemoyu suspіlstva, the basis of the system sotsіalnoї mi Je Ekonomichna system. In hodі virobnitstva, rozpodіlu, obmіnu that spozhivannya benefits mіzh uchasnikami Tsikh protsesіv skladayutsya i in stіyno vdoskonalyuyutsya rіznomanіtnі for svoїm zmіstom ekonomіchnі vіdnosini. Ostannє viyavlyaєtsya through ekonomіchnu povedіnku sub'єk-tіv gospodaryuvannya.

The specific іstorichna sukupnіst ekonomіchnih vіdnosin scho od-povіdaє sistemі productive forces i vzaєmodіє s her, rozvivaєtsya on osnovі dії yak ob'єktivnih ekonomіchnih zakonіv so i sub'єktiv-faktorіv them, viznachaє sutnіst ekonomіchnoї Sistemi suspіlstva.

Otzhe, Ekonomichna system - tse sphere funktsіonuvannya product. tive forces i ekonomіchnih vіdnosin, VZAYEMODIYA yakih harakterizuє sukupnіst organіzatsіynih forms that vidіv gospodarskoї dіyalnostі.

Strukturnі Lanka, scho utvoryuyut rіznomanіtnі ekonomіchnі SIS those for svoїm zmіstom neodnorіdnі. Pong poєdnuyut in sobі for-galnі that spetsifіchnі, osnovnі that pohіdnі, novі scho narodzhuyutsya, that vіdmirayuchі starі, perehіdnі that promіzhnі ekonomіchnі shape, skin-on s yakih funktsіonuє on osnovі spіlnoї for vsієї Sistemi i once s note vlasnoї logіki rozvitku. In Suchasnyj ekonomіchnih minds structure-turnі Elements Sistemi harakterizuyutsya dinamіzmom, mіnlivіstyu, superechnіstyu rozvitku. Tsim viznachaєtsya neobhіdnіst strukturnoї diferentsіatsії warehouses lanok ekonomіchnoї Sistemi suspіlstva without yakoї nemozhlivo pіznati ob'єktivnі Zakoni that fun- її funktsіonuvannya.

Whether yak Ekonomichna system harakterizuєtsya ієrarhіchnіstyu, pragne Nabutov will tsіlіsnostі that organіchnostі.

Ієrarhіya Sistemi viznachaєtsya mіstsem її elementіv in sotsіalnіy strukturі that mehanіzmom їh subordinatsії. Type vzaєmozv'yazku Ellen

mentіv Sistemi Mauger Booty "vertical" abo "horizontal". The vertical zalezhnіst viyavlyaєtsya in vіdnosinah kerosene stove, vla di - pіdkori, kerovanostі - pіdleglostі. Gorizontalnі zv'yazki Je partnerskimi, dobrovіlnimi, competitive.

In sotsіalne orієntovanih ekonomіchnih systems domіnuyut sama partnerskі vzaєmini. Especially in stanovlennі Location, funktsіonu-vannі that rozvitku ekonomіchnoї Sistemi nalezhit її sub'єktam yak aktivnіy rushіynіy, peretvoryuyuchіy silі. Cutaneous sub'єkt Je nosієm Pevnyi rights obov'yazkіv that vіdpovіdalnostі, SSMSC realіzuє in protsesі svoєї funktsіonalnoї dіyalnostі. Fallow od tsogo іsnuyut rіzno-manіtnі klasifіkatsії ekonomіchnih sub'єktіv: іndivіd, kolektiv, der zhava; virobnik (Seller) poserednik, spozhivach (pokupets); fі-zichnі that yuridichnі individuals; vіtchiznyanі that іnozemnі; іnstitutsіonalnі (virobnichі pіdpriєmstva, banks, bіrzhі) toscho.

Nayavnіst not tіlki neobhіdnih and second dostatnіh elementіv for self-rozvitku, samovіdtvorennya, polіfunktsіonalnoї dіyalnostі Sistemi harakterizuє її tsіlіsnіst, samodostatnіst. Find our organіchnostі SIS those vkazuє on vnutrіshnyu, Rodin-genetichnu Yednist, clean, non-chuzhinnіst її elementіv. Chim bіlshe in ekonomіchnіy sistemі-perehіd them zmіshanih yavisch, forms that protsesіv, team nizhchy stupіn її orga-nіchnostі, clean. Taku tendentsіyu rozvitku not slіd roztsіnyuvati yak uniquely negative. Yakscho in Suchasnyj minds vzaєmozalezhnіst, vzaєmoperepletіnnya, konvergentsіya rozvitku ekonomіchnih systems zbaga-smell, vdoskonalyuyut another one - tse Progressive processes.

Ekonomichna system harakterizuєtsya rіznimi areas funktsіo-nuvannya, rіvnyami gospodaryuvannya її sub'єktіv.

Suchasna Ekonomichna system Yea not sukupnіstyu іndivіdualnih Gospodarstwa one rіvnya and folding system subordinovanoyu troh rіvnіv scho vzaєmodіyut (Fig. 3).

Rozvinenіst, VZAYEMODIYA that vzaєmodopovnennya ekonomіchnih rіvnіv Je zaporukoyu stіykostі, dinamіchnostі efektivnoї that the results-tivnostі system.

Zdatnіst complex adequately i svoєchasno reaguvati on zmіni navkolishnogo seredovischa svіdchit about mobіlnіst ekonomіchnoї system. Tse in his Cherga, Je zaporukoyu yak macro- i mіkroeko-nomіchnoї rіvnovagi.

Ekonomichna system Got three osnovnі Lanka pіdsistemi: Ekon-mіchnu structure of productive forces suspіlstva, system-ekonomіch them vіdnosin i mehanіzm gospodaryuvannya.

Produktivnі Sealy - tse ekonomіchnih faktorіv system, SSMSC in protsesі suspіlnogo podіlu pratsі zabezpechuyut peretvorennya Nav-kolishnogo seredovischa, stvoryuyut good for zadovolennya potreb Helsinki Human i suspіlstva, viznachayut rіven produktivnostі suspіlnoї pratsі.

Ekonomіchnі vіdnosini yavlyayutsya him sukupnіst sotsіalno-eco-nomіchnih that organіzatsіyno-virobnichih zv'yazkіv mіzh Ruler Chimi-sub'єktami in protsesі virobnitstva, rozpodіlu, obmіnu that spo-tenance materіalnih benefits poslug i dohodіv.

Mehanіzm gospodaryuvannya uzgodzhuє funktsіonuvannya i Rozwi-current lanok ekonomіchnoї system result in vіdpovіdnіst produk-tivnі Sealy i ekonomіchnі vіdnosini. Vіn yavlyaє him sukupnіst con-specific forms gospodaryuvannya, organіzatsіyno-іnstitutsіonalnih systems metodіv that vazhelіv regulyuvannya ekonomіchnih protsesіv.

Mehanіzm gospodaryuvannya vtіlyuє dіyu sub'єktivnih yak, so i ob'єk-tive faktorіv. Vpliv sub'єktivnih faktorіv viznachaєtsya tsіle-spryamovanoyu dіyalnіstyu Helsinki Human її that suspіlnih utvoren. Ob'єk-tivnі factorization oznachayut Square od svіdomostі Volia is the people-no, viznacheny dієyu ekonomіchnih zakonіv perebіg sotsіalno-Ekon-mіchnih protsesіv. Nehtuvannya ob'єktivnimi factors kerovanіst in svoїh dіyah sub'єktivnimi Bazhanov i dovіlnimi rіshennyami

okremih Posadov osіb generally produces to voluntarism, galmuє-turn onto the system. Prote ob'єktivnі Zakoni viyavlyayut currently i realіzu-yutsya through dіyalnіst people suspіlnih іnstitutsіy, power. Chim vischy stupіn pіznannya ekonomіchnih zakonіv, vіdpovіdnostі sotsіal-but-polіtichnoї that ekonomіchnoї practice їhnіm vimogam, team post-povіshim i progresivnіshim Je rozvitok suspіlnoї system.

Otzhe, mehanіzm gospodaryuvannya Je sukupnіstyu forms organіzatsії that upravlіnnya suspіlnimi dіyami ekonomіchnih sub'єktіv, spryamova them on-realіzatsіyu ekonomіchnih zakonіv.

Central Location in ekonomіchnіy sistemі nalezhit lyudinі. Yak cephalic productive force uosoblennya ekonomіchnih vіdnosin, sub'єkt i ob'єkt gospodarskoї dіyalnostі, nosіy i realіzator ekonomіchnih potreb that іnteresіv Won poєdnuє i uzgodzhuє funktsіonuvannya vsіh lanok ekonomіchnoї system. Location in Helsinki Human suspіlnіy ієrarhії, mozhlivіst i FORMS її samorealіzatsії zumovlyuyut character Ekon-mіchnoї system. Polіstrukturnіst i polіfunktsіonalnіst Helsinki Human viznachayut dvoїsty nature of productive forces.

W one side, yak stink postayut natural-rechovі and s іnshogo - yak suspіlnі. W ostannіmi pov'yazane ponyattya tehnologіchnogo method of virobnitstva scho vіdobrazhuє poєdnannya zasobіv pratsі s organіzatsієyu virobnitstva. Perehіd od one tehnologіchnogo spo-soba virobnitstva to іnshogo vіdbuvaєtsya zavdyaki yakіsnim zmіnam in harakterі zasobіv pratsі, Progreso science i tehnіki.

Vіdpovіdno to Svoge dvoїstogo nature produktivnі Sealy sus-pіlstva funktsіonuyut i yak tehnіka that tehnologіya, i yak suspіlny organіzm. Spetsifіka processes pratsі people polyagaє in fact scho one-chasnoe vіdbuvaєtsya VZAYEMODIYA їh by nature i s h mіzh him drive virobnitstva.

In strukturі productive forces lyudinі that її pratsі nalezhit price-sweeping Location not deprivation yak nayaktivnіshіy skladovіy chastinі and yak th bezposerednomu Jerel materіalno-Retschow elementіv scho WMO-dyat to їh warehouse. Tse Nadzvychaina sytuatsia vazhlive theoreticity position of slit Bulo brought predstavnikami klasychnoji school polіtichnoї eco-nomії Smіtom A. i D. Rіkardo.

Materіalno-rechovі zasobi virobnitstva rozglyadayutsya dvoїsto - materіalіzatsіya yak yak i pratsі Helsinki Human znaryaddya tsієї pratsі. Yak head-ny yelement zasobіv virobnitstva ostannі mozhut realіzuvati his suspіlnu korisnіst deprivation in protsesі vikoristannya їh in predmetnіy dіyalnostі Helsinki Human. Pose this spozhivannyam yak stink vistupayut potentsіynі strukturnі Elements virobnitstva.

Otzhe for svoїm zmіstom materіalno-rechovі produktivnі Sealy Je organіchnim vtіlennyam urechevlenoї th zhivoї pratsі, funktsіonalnim poєdnannyam Helsinki Human i zasobіv pratsі scho zdіysnyuєtsya in virobnicho th protsesі. In hodі virobnichogo spozhivannya materіalno-rechovі produktivnі Sealy carols novoї of Quality - peretvoryuyutsya on productive force Helsinki Human.

Whether yaky yelement materіalno-Retschow productive forces zavzhdi Je bezposerednіm prodovzhennyam natural forces Helsinki Human, її energetich-tion potentsіalu. Vikoristannya energії domashnіh tvarin i Vod, bet elektriki, turning Verstat, avtomatizovanih systems, transport them zasobіv-i Suchasnyj komunіkatsіynih structures, in fact, they chislі kosmіch kompleksіv, slіd rozglyadati yak robochі organic Helsinki Human, organіchne prodovzhennya її fіzichnogo uosoblennya that іntelektu. In tsomu rose-mіnnі produktivnі Sealy Je not the result of deprivation vtіlennya minuloї pratsі Helsinki Human and second bezposerednіm energetichnim potentsіalom її pratsі.

Koli rozglyadayutsya produktivnі Seeley at zv'yazku Prace s people-no, just past about the productive force not іndivіdualnoї and suspіlnoї pratsі. Taqiy pіdhіd Got іstorichnu basis Aje processes vіdokrem-lennya Helsinki Human od tvarinnogo svitu yshov yak processes that have been approved are not taken okremo іndivіda and yak chastki virobnichogo collectives, plemenі, old, and i potіm suspіlstva.

Konstatatsіya strukturnoї dvoїstostі productive forces suspіlst Islands Got no tіlki theoreticity and second values ​​of practicality. The problem priskorennya tempіv zrostannya produktivnostі pratsі not vicherpu-єtsya rozvitkom tehnіki i tehnologії. Virobnichy dosvіd provіdnih zarubіzhnih fіrm svіdchit scho pryamі іnvestitsії in major kapіtal not zavzhdi Je viznachalnimi. Je butt, if groshovі vkladennya zarubіzhnih fіrm in zhivy kapіtal (Human Factor virobnitstva) is the company profile virobnichogo Process (upravlіnnya, a system of post-channya th realіzatsії gotovoї produktsії, toscho marketing) at kіlka ra-zіv perevischuyut іnvestitsії bezposeredno in tehnіku i tehnologіyu. Tse dosit stabіlna tendentsіya rozvitku. For danimi spetsіalnogo kon'yunkturnogo look around, іnvestitsії 400 provіdnih US korporatsіy in zhivy kapіtal virobnichogo company profile is the processes attainable in okremі Rocky povoєnnogo perіodu Ponad 80 vіdsotkіv.

Zrozumіloyu in zv'yazku s CIM staє іnvestitsіyna polіtika scho skla-lasya on Zahodі: vkladennya in major kapіtal, tehnіchne i technolo-gіchne retooling virobnitstva zdіysnyuvatisya Mauger deprivation of minds stvorennya vіdpovіdnoї organіzatsіynoї structuring kvalіfіka i-tsіynogo potentsіalu virobnichogo staff vsіh rіvnіv - od robіt-nick to the president virobnichogo ob'єdnannya (korporatsії).

Potrebuє prіoritetnoї uwagi perebudova organіzatsіynih lanok virobnitstva without yakoї Zaporizhya tehnіka th tehnologіya not give an optionally-hіdnoї vіddachі, and bagatoh vipadkah navіt stayut zbitkovimi. Tse pіdtverdzhuє theoreticity the provisions about structural dvoїstіst pro-productivity force suspіlstva with the fact scho їhnіy materіalno-Retschow zmіst i zasnovana on suspіlnomu podіlі pratsі Ekonomichna form їh organіzatsії dіalektichne єdinі.

Spetsifіka ekonomіchnoї Sistemi suspіlstva viznachaєtsya sotsі-eco- ekonomіchnimi virobnichimi vіdnosinami, SSMSC toil Folding i bagatogrannu structure scho gruntuєtsya on vіdnosinah vlasnostі. Vlasnіst viznachaє suspіlny sposіb poєdnannya robochoї Sealy s zasobami virobnitstva that vіdpovіdnі stosunki mіzh people s reducible do privlasnennya materіalno-Retschow elementіv i rezultatіv VJ robnichogo processes. Odnochasno vіdnosini vlasnostі zumovlyuyut іstorichnu spetsifіku suspіlstva, yogo sotsіalnu structure Pan-yuchu system polіtichnoї that ekonomіchnoї Vladi.

Sotsіalno-ekonomіchnі vіdnosini Je tsіlіsnoyu structurally-Pinetum compositum dinovanoyu system scho postіyno rozvivaєtsya od simple to the convertible. Basics tsogo processes Je rozvitok productive forces suspіlstva, їhnoї materіalno-rechovoї that ekonomіchnoї structure. When tsomu virobnichі vіdnosini mozhut vіdіgravati dvoїstu role:

dvigun scho stimulyuє i priskoryuє rozvitok productive forces abo Sealy, scho Tsei galmuє rozvitok.

Vodnochase cutaneous system sotsіalno-ekonomіchnih vіdnosin Got th vіdnosnu samostіynіst, yak formuєtsya on osnovі svіdomoї dіyal-nostі Helsinki Human scho bere fate in protsesі virobnitstva, rozpodіlu, obmіnu i spozhivannya stvoryuvanih tsіnnostey. Otzhe system sotsі-eco- ekonomіchnih vіdnosin formuєtsya i rozvivaєtsya yak system svіdomo osmislenoї funktsії Helsinki Human scho organіchno poєdnuє in svoїy strukturі ob'єktivnі th sub'єktivnі chinniki.

Vazhlivim power Je klasifіkatsіya ekonomіchnih systems. Eco-nomіchna system - folding, bagatostrukturne i polіfunktsіonalne sotsіalno-ekonomіchne yavische. In ekonomіchnіy lіteraturі viznachayut rіznі modelі, tipi ekonomіchnih systems. Klasifіkatsіya їh deposits od rіznih kriterіїv. S bunt them Je domіnuyucha form Vlas-nostі, tehnologіchny sposіb virobnitstva, sposіb upravlіnnya i-coordinate dinatsії ekonomіchnoї dіyalnostі toscho.

Podіl ekonomіchnih systems for perelіchenimi Find our Je Pevnyi mіroyu umovnim. Napriklad, poshirenoyu Je-klasifіkatsіya ekonomіch their systems for tehnologіchnim way virobnitstva, rіvnem roses-round productive forces. Rozrіznyayut doіndustrіalne suspіlstvo - ekonomіchnu system in yakіy domіnuє Hand Pratzen; іndustrіalne sous-spіlstvo, the basis yakogo Je machines Pratzen; postіndustrіalne sus-pіlstvo scho gruntuєtsya on avtomatizovanіy pratsі, osnaschenіy komp'yute rnoyu іnformatsієyu. However tsі Sistemi suttєvo rozrіznya-yutsya mehanіzmom gospodaryuvannya i, i domіnuyuchim ob'єktom Vlas-nostі, i rіznomanіtnіstyu sub'єktіv ekonomіchnoї dіyalnostі.

Bagatokriterіalnim Je podіl ekonomіchnih systems rinkovі that admіnіstrativno-komandnі system. The main characteristic ri-yourself rinkovoї Economy Je takі: rіznomanіtnіst forms vlasnostі at domіnuvannі privatnoї, panuvannya inventory penny vіdnosin freedom pіdpriєmnitstva, competitive mehanіzm gospodaryuvannya, materіalne stimulyuvannya, vіlne tsіnoutvorennya scho gruntuєtsya on vzaєmodії popitu i Offers, regulyuyucha Ekonomichna role of the holding-vie , special person freedom domіnuvannya іndivіdualnogo іnteresu toscho.

Admіnіstrativno command system zasnovana on panuvannі der zhavnoї vlasnostі, oderzhavlennі national Gospodarstwa, vіdsutnostі konkurentsії, policy planuvannі, nerinkovih gospodarskih zv'yazkah, zrіvnyalnomu harakterі rozpodіlu, іgnoruvannі zakonіv inventory trumpery obіgu, zhorstkomu ієrarhіchnomu pіdporyadkuvannі sub'єktіv gospodaryuvannya, nerozvinenostі abo th vіdsutnostі rin-kovogo mentalіtetu toscho.

Ostannіm hour posilen diskusії Navkolo understand "zmіshana" i "perehіdna" ekonomіka. Bezperechno, tse not totozhnі ponyattya.

Zmіshana Ekonomichna system, yak harakterizuє suchasnі Rozwi-nenі Kraina, evolyutsіonuvala s Economy pure market analysis, vrahuvala yogo nedolіki i vіdmovi. Suchasnі rozvinenі ekonomіchnі Sistemi ha rakterizuyutsya rіznomanіtnіstyu forms vlasnostі that gospodaryuvan-nya, yakіsnimi zrushennyami in vіdnosinah privatnoї vlasnostі, con-petitive mehanіzmі, ekonomіchnoyu digit Rolle powers, pro-gnozuvannyam sotsіalno-ekonomіchnih protsesіv toscho.

Perehіdna Ekonomichna system characteristic of kraїn, SSMSC zvіl-nyayutsya od nedolіkіv admіnіstrativno-komandnoї system. In such minds transformatsіynі processes vіdbuvayutsya superechlivo, Burj-Livo, Lombardy, s GOSTR sotsіalno-ekonomіchnimi potryasіnnyami, krizovoe mi yavischami.

Same TAKE encampment suchasnoї typical for Ukraine, іnshih kraїn scho utvorilis on terenі kolishnogo CPCP, usіh kraїn scho vіdhodyat od command admіnіstrativnoї modelі.

For zhodnoї Kraina uniquely Absent i zagalnoviznanih shlya-hіv rozvitku that bezbolіsnih retseptіv dosyagnennya Dobrobut i pro-Gres. In rozbudovі suchasnoї ekonomіchnoї Sistemi slіd vsebіchno VJ koristovuvati Nagybanya i dosvіd funktsіonuvannya svіtovoї tsivіlі-zatsії, vrahovuyuchi at tsomu vlasnі spetsifіchnі minds mozhlivostі that mentalnіst.